१ महिना अघि
२0८१ फाल्गुन १३ मंगलवार
खोटाङ, फागुन १३
सदरमुकाम दिक्तेल बजारमा आयोजना हुन लागेको ‘राष्ट्रिय बाँस सम्मेलन–०८१’को सम्पूर्ण तयारी पूरा भएको छ । दिक्तेल रुपाकोट मझुवागढी नगरपालिकाको आयोजनामा बुधबारदेखि सुरु हुने ३ दिने सम्मेलनको सबै तयारी पूरा भएको मङ्गलबार आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा जानकारी गराइएको हो ।
फागुन १५ सुरु भएर १७ गतेसम्म सञ्चालन हुने बाँस सम्मेलनबारे नगरप्रमुद तीर्थराज भट्टराईले पत्रकार सम्मेलनमार्फत जानकारी दिदै सबै तयारी पूरा भईसकेको बताए । उनले सम्मेलनमा सहभागी हुन विभिन्न जिल्लाबाट प्रतिनिधिहरु दिक्तेल आउने क्रम जारी रहेको पनि बताए ।
मेयर भट्टराईले नगरपालिकाले गाउँठाउँमा सर्वसुलभ रुपमा पाईने बाँस बहुउपयोगी वनस्पति भएको कुरा जनस्तरसम्म पुर्याउँदै बाँसको प्रयोगमार्फत आर्थिकोपार्जन र व्यवसायिकरण गर्न सम्मेलन आयोजना गरिएको बताए । बाँसको उपायोगिताबारे जानकारी जनस्तरसम्म फैलाउन सके थप प्रभावकारी हुने लक्ष्यका साथ सम्मेलन आयोजना गरिएको बताए ।
आफु नगरप्रमुख विजयी भएर आएदेखि नै बाँसको उपयोगिताबारे योजनाबद्ध रुपमा लाग्दै आएको बताउँर्दै मेयर भट्टराईले आफ्नो कार्यकक्षका सबै फर्निचर र अन्य सामग्री बाँसकै प्रयोग गरेको बताए । उनले बस्ने कुर्सीदेखि सोफासेट र अफिस टेवुलसम्म, लुगा झुण्ड्याउने ह्याङ्गरदेखि फायल र कागजात राख्ने दराजसम्म तथा कलमदानीदेखि फोटा राख्ने फ्रेमसम्म उनको कार्यकक्षमा बाँसकै मात्र सामग्री प्रयोगमा ल्याएका छन् ।
त्यसैगरी उपप्रमुख विशन राईले पनि आफ्नो कार्यकक्षमा बाँसकै फर्निचर र सामग्री सजाएका छन् । मेयर भट्टराई र उपमेयर राईले अघिल्लो नगरप्रमुख र उपप्रमुखले प्रयोग गरेको आयातित फर्निचर विस्थापित गरेर स्थानीय उद्यमीले निर्माण गरेको बाँसका फर्निचर खरिद गरी प्रयोगमा ल्याएका हुन् । यसो गर्दा झण्डै १ चौथाई बजेटले मेयर र उपमेयरको कार्यकक्ष सजिएकाले नगरपालिकालाई आर्थिक भार कम भएको छ ।
विभिन्न फर्निचर तथा दैनिक प्रयोगात्मक सामग्री बाँसबाट बनाउन सकिने भएकाले त्यसको उपयोगमा बाँसलाई ग्राह्यता दिनुपर्ने मान्यता मेयर भट्टराईको छ । बाँसको साँचो अर्थमा व्यवसायिकरण हुन नसकेकाले बाँस सम्मेलन आयोजना गरिएको भन्दै उनले बाँसलाई मानव जीवनको बहुउपयोगी वनस्पतीको रुपमा अथ्र्याउदै त्यसको विकास गरेर खेर गईरहेको बाँस उपयोग गरी उद्योगधन्दा र कलकारखाना चलाउन सके नगरवासीलाई रोजगारी दिन सकिने बताए ।
‘नेपालका जुनसुकै ठाउँमा बाँस उत्पादन हुने भए पनि अहिलेसम्म बाँसको उचित प्रयोग गर्न नसक्दा त्यसै खेर गईरहेको छ’ भट्टराई भन्छन् ‘बाँसको उपयोगमार्फत गाउँघरमै रोजगारी सिर्जना गरेर युवा जगतलाई विदेश पलायन हुनबाट रोक्न सकिन्छ । गाउँमै आयआर्जनमार्फत आत्मनिर्भर बनाउन सकिन्छ ।’ बाँस सम्मेलन नेपालकै इतिहासमा पहिलो पटक दिक्तेल रुपाकोट मझुवागढी नगरमा हुन लागेको दावी पनि मेयर भट्टराईले गरेका छन् ।
बाँस सम्मेलनले दिक्तेल रुपाकोट मझुवागढी मात्र नभएर देशका अन्य स्थानीयतहहरु, प्रदेश र सङ्घीय सरकारको पनि ध्यान बाँसको संरक्षण, विकास र प्रयोगमा जाने अपेक्षा गरिएको उनले बताए । सम्मेलनमा बाँसका सोधकर्ता, उद्यमी व्यवसायीसँगै विभिन्न विश्वविद्यालयका प्राध्यापकहरुसमेतलाई आमन्त्रण गरिएको जानकारी उनले दिए ।
नगरपालिकाका प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत दिनेश राईले बाँस सम्मेलनका लागि बिगत ७ महिनाअघिदेखि तयारी थालिएको जानकारी दिए । उनका अनुसार बाँससम्बन्धी सम्मेलन गर्ने निर्णयार्थ नगरप्रमुख भट्टराईद्वारा प्रस्तुत प्रस्तावलाई मङ्सिर १३ गतेको नगरकार्यपालिका बैठकले अनुमोदन गरेर अघि बढेको थियो । सम्मेलनका लागि नगर वन, वातावरण, फोहरमैला तथा विपद् व्यवस्थापन समितिका संयोजक तथा १० नं. पाथेकाका वडाध्यक्ष मुगाधन राई संयोजकत्वमा स्थानीय समितिसमेत गठन गरेर तयारी गरिएको हाकिम राईले बताए ।
नगरपालिकाले ‘जहाँ बाँस त्यहाँ जीवन, जहाँ जीवन त्यहाँ बाँस’ भन्ने मूल नारा पनि तय गरेको छ । सम्मेलनले बाँसको उपयोगिता तथा सम्भावनाबारे तीनैतहका सरकारको ध्यानाकर्षण गराउन राष्ट्रपति, प्रधानमन्त्री, प्रधानन्यायाधीश, सभामुख र राष्ट्रियसभाका अध्यक्षलाई १÷१ थान बाँसका कुर्सीसमेत उपहार दिने निर्णय नगरपालिकाले गरेको छ।
नगर उपप्रमुख बिसन राईले बाँस विज्ञ राष्ट्रिय बाँस अनुसन्धान तथा प्रवद्र्धन केन्द्रका अध्यक्ष केपी भट्टराईको अगुवाईमा गत जेठमा काठमाडौँमा सरोकारवालाहरुलाई बोलाएर दिक्तेलमा राष्ट्रिय बाँस सम्मेलन गर्ने निर्णय गरेको बताए । सोही निर्णयको कार्यरुप यो बाँस सम्मेलन हुन लागेको उनको भनाई छ । बाँसलाई व्यवसायिक बनाउन बाँस उद्योग स्थापना गरी रोजगारी सिर्जना गरेर नागरिकलाई आयआर्जनमा लगाई आत्मनिर्भर बनाउने मुख्य उदेश्य सममेलनले लिएको उपमेयर राईले बताएका छन् ।
बाँस सम्मेलनको साझेदार आयोजकका रुपमा ह्याबिट्याट फर ह्युम्यानिटी, वन अनुसन्धान तथा प्रशिक्षण केन्द्र बबरमहल, प्रदेश वन, तथा वातावरण मन्त्रालय, गृह ब्याम्बो क्रिएसन ललितपुर रहेका छन् । त्यसैगरी छिमेकी स्थानीयतहहरु हलेसी तुवाचुङ नगरपालिका, रावाबेँसी, केपिलासगढी, जन्तेढुङ्गा र बाराहापोखरी गाउँपालिकाको पनि साझेदारी छ ।
त्यसैगरी सामुदायिक वन उपभोक्ता महासंघ खोटाङ, एकीकृत भूपरिधि व्यवस्थापन आयोजना, जलाधारमा आधारित जलवायु उत्थानशील जिविकोपार्जन आयोजना, आकाश एकेडेमी , राष्ट्रिय प्रकृति संरक्षण कोष, चाँगुनारायण फाउण्डेशन, करुणा फाउण्डेशन, नेपाल पंक्षी संरक्षण संघ, कृषि विकास बैँक, नबिल बैँक, राष्ट्रय बाणिज्य बैँक, वन अनुसन्धान तथा प्रशिक्षण केन्द्र, शुभद्रा मदन फाउण्डेशनलगायत दर्जन बढी संघसँस्थाले साभेदारी गरेको जानकारी पत्रकार सम्मेलनमा गराइएको छ ।
पश्चिममा ओखलढुङ्गा, उत्तरमा सोलुखुम्बु, दक्षिण उदयपुर र पूर्व भोजपुर सीमाना रहेको खोटाङ नदी तटीयक्षेत्रदेखि उचाईक्षेत्र (लेक)सम्म विभिन्न खाले बाँस उत्पादन हुन्छ । नगरपालिकाले जनाए अनुसार नेपालमा पाईने प्रायः ठाउँ विशेष अनुसारका फरक फरक प्रजातिका बाँस पाईन्छ ।
