प्रहरी हस्तक्षेप भएको भन्दै यायोक्खाद्वारा सरकारको ध्यानाकर्षण 

२ महिना अघि

गाईघाट, माघ २

माघे सक्रातीकै दिन पर्ने किरातकालीन संवत येल दुङ ५०८५ को स्वागतार्थ आयोजित दिप प्रज्वलन कार्यक्रममा भएको प्रहरी हस्तक्षेपविरुद्ध किरात राई यायोक्खाले सरकारको धयानाकर्षण गराएको छ ।  यायोक्खाले शान्तिपूर्ण कार्यक्रममाथि प्रहरी दमन भएको विरोधमा बुधकार प्रमुख जिल्ला अधिकारी हरिप्रसाद घिमिरेलाई भेटेर ध्यानाकर्षणपत्र बुझाएको हो । 

गाईघाट मुख्य चोकमा मङगलबार साँझ ‘यल दुङ ५०८५’को स्वागतमा आयोजित दिप प्रज्वलनमा यायोक्खा अध्यक्ष गङ्गा राई, पूर्व अध्यक्ष नवीन राई, कृष्णा राई, गीता राईलगायत २ दर्जन बढी सहभागी टोलीकै अगाडि बर्दीवाल प्रहरी आएर हस्तक्षेप गरेको उनीहरुको गुनासो छ । किराती सभ्यताको नयाँ वर्षलाई स्वागत गर्न दिप प्रज्वलन गर्ने कार्यक्रममा प्रहरीको अमर्यादित र अभद्र गतिबिधिविरुद्ध प्रशासनमार्फत सरकारको ध्यानाकर्षण गराएको अध्यक्ष राईले बताईन् ।

मैनबत्तीले बनाइएको नेपालको नक्शा र त्यसभित्र लिखित ‘किरात प्रदेश, यल दुङ ५०८५’मा प्रहरीहरु आएर बुटले कुल्चन खोजेकोमा यायोख्खाको आपत्ती जनाउँदै ध्यानाकर्षणपत्र बुझाउनु परेको प्रदेश कमिटी सचिव राम पाण्डुपा राईले बताए । सचिव राईकै उपस्थितिमा उदयपुर अध्यक्ष गङ्गा राईलगायतको टोलीले सिडिओ हरिप्रसाद घिमिरेलाई ज्ञापनपत्र बुझाएको हो ।

ध्यानाकर्षणपत्र बुझाउँदै टोलीले शान्तिपूर्ण कार्यक्रममा प्रहरीले हस्तक्षेप गर्न खोजेर राज्य आफैले समाजमा अशान्ति सिर्जना गर्न खोजेको गुनासो गरेको छ । संवैधानिक अधिकार अनुसार कार्यक्रम गर्दा यसरी कुनै पनि जाति समुदायप्रति राज्य अराजक बनेकोप्रति सचिव राईले प्रश्नसमेत गरेका छन् । 

नेपाल बहुजातीय, बहुभाषिक, बहुसाँस्कृतिक देश रहेको कुरा संविधानमै उल्लेख रहेको भन्दै राईले आआफ्नो चाडपर्व मनाउने अधिकारमाथि हस्तक्षेप गरेर सरकार निरङ्कुश बन्ने हो भने देशमा अशान्ति फैलिने चेतावनी पनि राईले दिए । मङ्गलबारको घट्नामा संलग्न प्रहरीलाई तत्काल कारवाही नगरे सशक्त आन्दोलन गर्ने चेतावनी ध्यानाकर्षणपत्रमा दिइएको छ । कसैको चाडबाड मनाउने र सभ्यताको संरक्षण गर्न पाउने अधिकार राज्यबाट कुण्ठित हुन्छ भने जस्तोसुकै कदम चाल्न आफुहरु बाध्य हुने र त्यसबाट उत्पन्न परिणामको जिम्मा  सरकार स्वयंले लिनुपर्ने ध्यानाकर्षणपत्रमा उल्लेख छ । 

प्रदेश १ लाई कोशी नामाकरण गरेर सरकारले ठूलो गल्ती गरेपछि त्यसविरुद्ध किरात राई यायोक्खालगायत दर्जन बढी पहिचानवादी संघसंगठन र जाति समुदायले त्यसबेलादेखि नै आन्दोलन गरिरहेको स्मरण गराउँदै अहिले पनि यायोक्खा शान्तिपूर्ण आन्दोलनकै चरणमा रहेको उल्लेख छ । गाईघाटमा भएको प्रहरी ज्यादतीले आगोमा घ्यु थप्ने काम गरेको उनीहरुको आरोप छ । 

सिडिओलाई ध्यानाकर्षणपत्र बुझाएर फर्केको टोली अघिल्लो दिन घट्ना भएकै गाईघाट मेनचोकमा कोणसभामा परिणत भएको थियो । कोणसभामा वक्ताहरुले शान्तिपूर्ण कार्यक्रममाथि हस्तक्षेप गर्ने प्रहरीमाथि कानुनी कारबाही गर्न माग गर्दै राज्यको पक्षपाती कदमप्रति असहमति जनाएका थिए । उनीहरुले सबै जातजाति, भाषाभाषी, सम्प्रदाय, समुदाय, बर्ग र तहतप्काका नेपालीहरु सदियौँदेखि मिलेर बस्दै आएको मुलुकमा एकले अर्काको अधिकारमाथि आक्रमण, भावनामाथि प्रहार तथा हेला, होचो र हेय नगर्न आग्रह गर्दै अन्यथा देशमा अशान्ति हुने चेतावनी दिएका थिए ।  

सिडिओ घिमिरेले घटनाबारे आफुलाई विस्तृतरुपमा जानकारी नभएको भन्दै कुनै पनि समुदायलाई शान्तिपूर्ण कार्यक्रम गर्न पाउने अधिकार रहेको बताए । त्यसका लागि आफु शान्ति सुरक्षा दिन प्रतिबद्ध रहेको पनि उनले बताए । ध्यानाकर्षणपत्र बुझ्दै सिडिओ घिमिरेले घटनामा संलग्नहरुबारे प्रहरी अधिकारीलाई सोधपुछ गरेर गल्ती भए कारबाही गर्ने आश्वासन दिएका छन् । 

घट्नाविरुद्ध यायोक्खा उदयपुर, सुनसरी र केन्द्रीय समितिलेसमेत भत्र्सना गर्दै आपत्ति जनाएका छन् ।