७ महिना अघि
२0८0 चैत्र १९ सोमबार
उदयपुर, चैत १९
पछिल्लो केही वर्षयता उपचारको ‘हव’ बन्न थालेको सरकारी स्वामित्वको उदयपुर जिल्ला अस्पतालको नयाँ प्रसुति भवन निर्माण सुरु भएको छ । विशेषज्ञ डा.सहित दक्ष जनशक्ति र यन्त्र उपकरण व्यवस्थापन भएसँगै अस्पतालमा उपचार गर्न आउनेको चाप बढ्दै गएपछि आवश्यक भौतिक पूर्वाधार थप्ने क्रममा नयाँ भवन निर्माण सुरु भएको हो ।
हाल सञ्चालनमा रहेको पुरानो प्रसुति भवनले विरामीको सङ्ख्या थेग्न नसक्दा सुत्केरी गराउन आउने महिलाहरु भुईमा राखेर पनि उपचार गराउनुपर्ने बाध्यता छ । अस्पतालमा दिनहुँ ५० भन्दा बढी गर्भवति सुत्केरी गराउन आउने गरेका छन् भने स्वास्थ्य जाँचका लागि ५ सयसम्म आउने गरेका छन् । दक्ष चिकित्सक टोलीद्वारा सुरक्षित र सफल सुत्केरी सेवा पाउने हुँदा अस्पतालमा दिनहुँ गर्भवति महिलाको भीड लाग्ने गरेको छ । बढ्दो आकर्षणले अस्पतालका लागि नयाँ भवन बनाउन लागिएको हो ।
भवनका लागि चालु वर्ष १ करोड ४५ लाख २३ हजार २ सय ५५ रुपैँयाको लागत इस्टीमेट भए पनि मूल्य अभिबृद्धि कर (भ्याट)बाहेक ९४ लाख १८ हजार ५ सय ३५ रुपैँयामा ठेक्का लागेको छ । अस्पतालका लेखा अधिकृत महेशकुमार वाग्लेका अनुसार विद्युतीय माध्यमको टेण्डर आव्हान गर्दा निर्माण व्यवसायीहरुबीच प्रतिस्पर्धामा ३५.१४८ प्रतिशत कम (विलो) मूल्यमा ठेक्का लागेको हो ।
भवन निर्माणको जिम्मा पाएको बेलटारे निर्माण सेवा चौदण्डीगढी ७ उदयपुरले चैत १० गते सम्झौता गरी काम सुरु गरिसकेको छ । वहुवर्षीय योजना अन्तर्गत बन्ने नयाँ भवनको चालु वर्ष जगदेखि भुईतला ढलानसम्मको काम हुने छ । आउँदो ३ महिना अर्थात असार ९ गतेभित्र ४८ वटा पिल्लर (खम्बा)सहितको भवनको भुईतला ढलान गरिसक्नुपर्ने सम्झौता छ । आगामी वर्ष सरकारले विनियोजन गर्ने बजेट आकारको आधारमा भवनको थप काम हुँदै जाने लेखा अधिकृत वाग्लेले बताए ।
उदयपुर अस्पतालमा दिनदिनै विरामीको आकर्षण बढ्दै गएपछि भौति कपूर्वाधारको खाँचो बढ्दै गएको अस्पतालका प्रमुख मेडिकल सुपरिटेन्डेन्ट (मेसु) डा. ज्ञानेन्द्र झाले बताएका छन् । डा. झाका अनुसार दिनमा ५० भन्दा बढीको सङ्ख्यामा सुत्केरी गराउने महिलासहित २÷३ हजार जना उपचारार्थ आउने गरेका छन् । २० शैय्याको पुरानो प्रसुति भवनले बढ्दो विरामीको चाप थेग्न नसकेका कारण नयाँ भवन अत्यावश्यक भएको झा बताउँछन् ।
नयाँ प्रसुति भवन बन्ने भएपछि सुत्केरी गराउन केही सहज हुने भए पनि डा. झाले अन्य सेवाका लागि थप भवनको अत्यावश्यक खाँचो औँल्याएका छन् । डा. झाका अनुसार दिनहुँ विरामीको चाप बढ्दै गएकाले अव कम्तीमा सय कोठाको अर्को भवन तत्काल खाँचो परेको छ । तर, राज्यले बजेट दिन नसकेका कारण दुःखले अस्पताल चलाउनु परेको उनको भनाई छ ।
अहिलेकै रफ्तारमा अस्पतालमा आकर्षण बढ्दै जाने हो भने आउँदो ५ वर्षभित्रमा २ सय शैय्या सञ्चालन गर्नेगरी भौतिक पूर्वाधारको व्यवस्था गर्नुपर्ने डा. झाको बुझाई छ । हाल ५० शैय्या सञ्चालनको स्वीकृति पाएको अस्पतालले स्थानीय आवश्यक्ताको आधारमा १ सय शैय्या चलाईरहेको छ । सरकारी स्वीकृत र दरबन्दीभन्दा बाहेकको शैय्या र जनशक्ति व्यवस्थापन अस्पताल विकास समितिले गर्दै आएको छ ।
अस्पतालमा विगत ३ वर्षयता हाडजोर्नी तथा नशा रोग, एपेन्डीसाईटिस, हाईड्रोसिल, हर्निया र पत्थरीको सफल शल्यक्रिया (अपरेसन)सहितको उपचार हुँदै आएको छ । गत पुस अन्तिम सातादेखि मृगौलाको डाईलासिस सेवा पनि नियमित रुपमा हुँदै आएको छ । अप्रेसन सेवा सुरु भएसँगै २० वटा शैय्या थपिएको छ । अप्रेसनपछिको उपचार (पोष्ट ओटी)का लागि छुट्टै क्याविनसहित २० शैय्या थपेर सञ्चालनमा ल्याइएको छ ।
जटिल खाले गर्भवति महिलाको सुरक्षित अप्रेसनसहित सुत्केरी गराउने (सिएस) सेवा भने विगत १० वर्षदेखि नै अस्पतालमा हुँदै आएको छ । आकस्मिकतर्फ १० शैय्या, आईसियु १०, वार्डतर्फ ४० र डाईलासिस ५ शैय्या छन् । त्यस्तै दन्त विभागमा ६, डे«सिङ, भिडियो एक्सरेलगायत अन्य सेवामा गरी सय शैय्याले पनि विरामी धान्न गाह्रो भईरहेको छ ।
अस्पताल प्रशासन अधिकृत योगेश्वर खनालले भौतिक पूर्वाधार अभावमा अस्पतालले चाहे अनुसार सेवा दिन नसकिरहेको बताए । प्रदेश सरकारमातहतका अस्पतालहरुमध्ये विराटनगरपछि सबभन्दा धेरै र विश्वसनीय सेवा दिदै आएको यो अस्पतालका लागि बहुकोठे, बहुतले भवन र केही जटिलखालका उपचार गर्ने यन्त्र उपकरणको खाँचो रहेको उनी बताउँछन् । खनालले अव सिटी स्क्यान, एमआरआई र अतिरिक्त एक्सरे मेसिन तथा आईसियु र भेन्टिलेटर सेवाको व्यवस्था गर्न अत्यावश्यक भईसकेको बताए ।
ती उपकरण र केही दक्ष जनशक्तिको व्यवस्थापन गर्न सकेमा उदयपुरलगायत प्रदेशको माथिल्लो भेगका जनसमुदायलाई क्यान्सरबाहेक रोगको उपचारका लागि काठमाडौँ, विराटनगर र धरान जानुपर्ने बाध्यता हट्ने खनाल बताउँछन् । तर, सरकारसँग पटक पटक कुरा राख्दा पनि बजेट व्यवस्थापन गर्न नसक्दा यी उपकरण खरिद गर्न नसकेको अधिकृत खनालले बताए ।
