कोविडमा छठ, खोला बन्द भएपछि कृतिम पोखरीमा पुजा गर्दै मनाइयो 

३

उदयपुर

विगतका छठ पर्वमा बत्तीले झिलीमिली, सिंगारपटारले झकिझाउ, सांस्कृतिक कार्यक्रमका लागि मञ्चले सजिसजाउ तथा माईक्रोफोनको आवाजको गुन्जनमय हुने त्रियुगा नदी यसवर्ष सुनसान बगरमै सीमित रह्यो । कोविड संक्रमणको जोखिम हुन नदिन प्रशासनले खोला र तालतलैया जानमा रोक लगाएपछि त्रियुगा, बरुवा र अन्य खोलाहरुमा यसवर्ष छठको रौनक देख्न पाइएन । 

खोला नदी र तालतलैयामा जान नपाउने भएपछि उदयपुरका भक्तजनले घर आँगनमै कृतिम पोखरी बनाएर यसवर्षको छठ मनाए । कतै व्यक्तिगत रुपमा र कतै टोलबासी छिमेकी मिले सानो समुहमा पोखरी बनाएर भक्तजनले छठ पुजा सम्पन्न गरेका छन् । छठमा भक्तजनले खोला तथा तालतलैयामा घाट (मन्दिर) बनाएर कैयौंको संख्यामा भेला भएर भव्यसँग मनाउने प्रचलनलाई कोविडले यो वर्ष रोकेको हो । 

गएको दसैंमा मानव जमघट बढेसँगै उदयपुरमा संक्रमण स्वाट्टै बढ्नुका साथै आधादर्जन हाराहारीको ज्यान गएपछि प्रशासनले सतर्कता अपनाउन भेलाजमघटमा रोक लगाउँदा छठमा  खोला नदीको भेला प्रभावित भएको हो । संक्रमणको जोखिमबाट बँच्न भन्दै जिल्ला कोविड शंकट व्यवस्थापन समिति (डिसिसिएमसी) को कात्तिक २२ गते बसेको बैठकले मंसिर ५ र ६ गते २ दिन जिल्लाका सबै खोला नदीमा भेला जमघटमा रोक लगाउने निर्णय गरेको थियो ।

सो निर्णयलाई मान्दै २३ गते बसेको जिल्ला सुरक्षा समिति बैठकले सबै स्थानीय खोला नदी र तालतलैयामा छठको नाममा भेला जमघट नहुन आग्रह गर्दै सूचना जारी गरेपछि भक्तजनहरुले कृतिम पोखरी बनाएर छठ पुजा सम्पन्न गरेका हुन् । प्रशासनको निर्णय उल्लंघन भएको पाइए कडा कारबाही गर्ने चेतावनी दिएका कारण पनि भक्तजनले घरघरमै बसेर छठ मनाएको त्रियुगा छठ पुजा समितिले जनाएको छ । 

समिति अध्यक्ष राहुल यादवका अनुसार कोविड संक्रमणबाट बँच्न प्रशासनले गरेको निर्णय अनुसार समितिले एकसाताअघि विज्ञप्ती जारी गर्दै खोलामा भेला नभई घरघरमै छठ पुजा गर्न आग्रह गरेको थियो । खोला नदीमा भेला नभए पनि घरघरमै पुजा गरेर यो वर्षको छठ शान्तिपूर्ण सम्पन्न भएको यादवले बताए । 

भक्तजनले आफ्नै घर आगँगनमा बनाएको पोखरीमा परम्परा अनुसार शुक्रबार साँझ अस्ताउँदो सूर्यलाई खर्घ दिएर रातभर गाज्राम बसी शनिबार विहान उदाउँदो सूर्यलाई अर्घ दिएर पुजा समापन गरेका छन् । उदयपुर सिमेन्ट उद्योग लिमिटेड महाप्रबन्धक नबलकिशोर साहले संक्रमणको जोखिमबाट बँच्न घरमै पोखरी बनाएर छठी माताको पुजा सम्पन्न गरेको बताए । 

प्रदेशसभा सदस्य सुनिता चौधरीले घर आँगनमा बनाएको पोखरीमा छठको ब्रत सम्पन्न गरेको बताईन् । उनीजस्तै त्रियुगा नगरप्रमुख बलदेव चौधरी परिवार, उपप्रमुख देवीकुमारी चौधरी, त्रियुगा उद्योग बाणिज्य संघका अध्यक्ष गजेन्द्र भगत परिवार, पूर्व अध्यक्ष सूर्यनारायण साह परिवारले पनि आँगनमै पोखरी बनाएर छठ पुजा गरेका छन् ।

उदयपुर सिमेन्टका उत्पादन महाशाखा प्रमुख सञ्जयलाल कर्ण, इन्जिनियर महेश साहलगायतले पनि घरघरमा छठ पुजा सम्पन्न गरेको बताए । भक्तजनहरुले छिमेकमा मिलेर २५ जनाभन्दा बढी नहुने गरी सामाजिक दूरी कायम गर्दै सुरक्षा सतर्कता अपनाएर छठ मनाएको बताएका छन् ।

यो छठमा भेला जमघट हुन नपाएका कारण मेला र जात्रा पनि लाग्न पाएन । विगत वर्षहरुमा छठ आउनुभन्दा एकसातअघिदेखि त्रियुगा नदीमा झण्डै एक किलोमिटर दायाँबायाँ घाट बनाएर बीचमा मन्दिरसहित झकिझकाउ हुने गरेको थियो । छठमा बाक्लो मेला लाग्ने गरेकाले हजारौं भक्तजन र सर्वसाधारणको सहभागिता हुने छठ पुजाको अवसरमा बिबिध सांस्कृतिक कार्यक्रम पनि हुने गरेको थियो । 

धेरैको जमघट हुने भएकाले व्यापारिक स्टलहरु राखेर व्यापार व्यवसाय राम्रो हुने गरेको थियो । यसवर्ष कोविडका कारण व्यापार व्यवसायमा ठूलो घाटा लागेको त्रियुगा उद्योग बाणिज्य संघका पूर्व उपाध्यक्ष भरत राईले बताए । उनका अनुसार विगत वर्षको तुलनामा यसवर्षको छठ ९० प्रतिशत कम व्यापार भएको छ । खोला नदीमा जान बन्देज गरिएका कारण भेला र मेला नलाग्दा सबभन्दा बढी व्यापारमा असर परेको उनले बताए ।  

छठमा किनबेच हुने केरा, केराका बोट, नरिवल, माटाका भाँडा, धुप, अगरबत्ती, अदुवा, मालालगायत सामानको व्यापार यो वर्ष स्वाट्टै घटेको बाणिज्य संघले जनाएको छ । कोविडले गर्दा नदी खोला  जान नपाउने भएपछि सामान विक्री नहुने अनुमानले पनि व्यापारीहरु धेरै कारोबार गर्नेतर्फ ध्यान नदिएको संघले जनाएको छ ।